Ongevraagde e-mail versturen is in Nederland al tien jaar verboden. Maar het verbod heeft spam niet uitgebannen. Sommige Nederlandse bedrijven sturen nog altijd vrolijk reclame naar duizenden ontvangers. De pakkans is extreem klein.
Het spamverbod werd van kracht op 19 mei 2004. Eerst werden alleen particulieren beschermd, maar sinds 2009 is het ook verboden bedrijven ongevraagde e-mail te sturen. Iemand reclame of een nieuwsbrief e-mailen mag alleen als hij daar uitdrukkelijk om gevraagd heeft. Mailen met bekenden, zoals bestaande klanten, is geen probleem.
Ondanks het spamverbod is spam geenszins verdwenen. Het neemt alleen maar toe, zeggen grote antivirus-softwarebedrijven. In 2012 was al 68 procent van het totale e-mailverkeer spam, schatte Kaspersky Lab. Branchegenoot McAfee meende dat de toename in spam niet zozeer veroorzaakt wordt door virus-verspreiders en oplichters uit exotische landen, maar vooral door ‘legitieme marketingbedrijven die mailinglists kopen van minder eerbiedwaardige leveranciers’.
Er zijn inderdaad Nederlandse bedrijven die dat doen. Van Armis Legibusque Incasso bijvoorbeeld, een bedrijfje uit Oosterhout, ontvingen we vorige week mail: “Gratis incasso dankzij uniek concept!”
Naast de overduidelijke mails die bedoeld waren om ons een virus te bezorgen, kregen we verder mail van ‘Inge van Vakantieweb’ die haar vakantiewoningen aanprees. ‘De Beste Leveranciers.nl’ bood frankeermachines aan en iemand van offertes-webdesign.com schreeuwde ons toe “Webdesign hoeft helemaal niet duur te zijn!”
16 duizend klachten, 2 boetes
Het spamverbod, artikel 11.7 Telecommunicatiewet, stelt dat in een mailtje duidelijk moet zijn wie de afzender is en waar de ontvanger zich kan afmelden als hij geen berichten meer wil krijgen. De meeste spammers houden zich daar niet aan, maar Wim van de Ven zette wél zijn nummer onderaan de mailing van zijn bedrijf Primus.
Hij zit er niet mee om het spamverbod te negeren: “Ja, als ze geen controle uitoefenen... De overheid kan dat helemaal niet aan. Die regels zijn ook zo zinloos. Ik stuur mensen maar één keer een mail. Een ondernemer wil nou eenmaal graag een boterham verdienen. Iedereen doet het.”
Het lijkt erop dat Wim van de Ven gelijk heeft over de controle. De handhaving van het spamverbod is in handen van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Er is een website, spamklacht.nl, waar mensen het kunnen melden als ze spam ontvangen.
In 2013 kreeg ACM maar liefst 16.586 klachten over spam binnen. De ACM kan de spammers vervolgens waarschuwen of beboeten. De boetes kunnen oplopen tot 450.000 euro per overtreding.
Heel af en toe worden er ook daadwerkelijk boetes uitgedeeld. De Goede Doelen Loterijen bijvoorbeeld kregen een boete van twee ton voor het sturen van ruim 78 miljoen ongevraagde commerciële e-mails. Maar in verhouding tot het grote aantal klachten komt de handhaving maar mager over. In 2013 kreeg, naast de loterijen, slechts één andere spammer een boete.
Schieten met hagel
Vindt Van de Ven het zelf dan niet irritant om spam te krijgen? “Ik krijg zelf misschien wel drie keer zoveel spam als jij. Je kunt je er wel druk over maken, maar daar heb je niks aan. Ik snap wel dat het vervelend is, maar als ondernemer die verder wil, moet je wel. Hoe kun je anders nog reclame maken?” Je moet flink wat mail versturen wil je er iets aan hebben, zegt hij: “Per achtduizend mails krijgen we misschien één of twee reacties.”
Mensen die Gmail gebruiken hebben minder last van spam, dankzij de ingebouwde spamfilters van Google. Vooral ondernemers met een mailadres op basis van hun eigen domeinnaam zijn een makkelijke prooi voor spammers.
Vijf jaar geleden, in oktober 2009, werd het verbod in de Telecomwet aangescherpt, zodat ook ongevraagd e-mail sturen naar bedrijven illegaal werd. Toch krijgen juist ondernemers vaker ongevraagd commerciële mail. Hun gegevens zijn immers makkelijk te vinden via de Kamer van Koophandel en hun eigen website.
Waanzinnig goedkoop bestand te kopen
Wim van de Ven wil best vertellen waar hij zijn lijst met mailadressen vandaan heeft: Ad Hoc Data in Alphen aan den Rijn. “Het is waanzinnig goedkoop. Je betaalt 295 euro per jaar en dan heb je een bestand met e-mailadressen van 300.000 bedrijven. En bedrijven die een flinke mailing voor je willen versturen zijn er ook genoeg.”
Ad Hoc Data heeft enkele duizenden klanten in Nederland en België, aldus directeur Gijsbert van der Meulen. Zijn bedrijf verkoopt informatie over alle bedrijven in Nederland. “Wij zijn daar niet uniek in. Tien, vijftien bedrijven doen dit als core business.”
Waar hij zelf de e-mailadressen haalt, wil hij niet zeggen. “Ik heb een afspraak met mijn leveranciers dat ik daar niet openlijk over praat. In het verleden hebben we veel met de KvK gewerkt, daar kun je ook vrij bestanden kopen.”
E-mailadressen in bulk verkopen is niet per se de core business: “Klanten kunnen met onze software een selectie maken. Je kunt bijvoorbeeld zeggen 'ik wil alle diervoederbedrijven met meer dan vijf medewerkers'. Voor een relatief laag bedrag bieden we mensen zo de mogelijkheid om met een relevante groep in contact te komen.”
Maar Van der Meulen weet toch ook wel dat mensen zijn bestanden gebruiken om grote groepen ontvangers te spammen? “Er zijn absoluut bedrijven die dat risico nemen. Wat zij doen, mag niet. De regels zijn heel duidelijk.” Maar je kunt het Ad Hoc Data niet verwijten als ze dat doen, vindt hij: “Vergelijk ons met een garagehouder. Die kun je ook niet verantwoordelijk houden voor de mensen die te snel rijden. Dat is aan degene achter het stuur. Als hij besluit de auto een voorgevel in te rijden... daar gaan wij niet over.”
Niet verantwoordelijk voor gebruik bestand
Ad Hoc Data waarschuwt klanten wel: “We geven aan wat er wel en niet mag, maar daar stopt onze verantwoordelijkheid. Je ziet dat iedereen daar op zijn eigen manier mee omgaat. Wij staan er ook niet om te springen dat mensen iedereen gaan spammen, want als ze dat doen dan worden de regels misschien aangescherpt.”
Lees ook
Thomas van Vugt: Fikse boetes voor versturen van spam
Minder spam, want adverteren is goedkoper
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl